Exclusive Interview EP1

นวัตกรรมยา HIV กับโอกาสของประเทศไทย

"ด้วยศักยภาพที่เหนือกว่าของ PrEP ชนิดยาฉีดฯ ที่ช่วยแก้ปัญหาความสม่ำเสมอในการรับประทานยา แต่มีราคาสูงมาก

ประเทศไทยมีกลยุทธ์และไทม์ไลน์อย่างไรในการผลักดันยานวัตกรรมนี้เข้าสู่บัญชียาหลักแห่งชาติ

เพื่อให้ผู้ที่ต้องการป้องกันสามารถเข้าถึงได้จริงภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า

โดยไม่ก่อให้เกิดภาระทางการเงินที่สูงเกินไป เพื่อบรรลุเป้าหมาย 'สังคมไร้เชื้อ' ตามที่วางแผน?"

นับเป็นความก้าวหน้าครั้งสำคัญที่เปลี่ยนเกมการป้องกันและรักษาการติดเชื้อ HIV โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับการมาของ PrEP ชนิดยาฉีดออกฤทธิ์ระยะยาว ที่สร้างความหวังใหม่ในการเดินหน้าสู่เป้าหมายสังคมไร้เชื้อ

เพื่อให้เห็นภาพรวมของนวัตกรรมยาเหล่านี้ และโอกาสในการเข้าถึงของคนไทยมากยิ่งขึ้น Exclusive Interview ได้รับเกียรติสัมภาษณ์ รองศาสตราจารย์ นายแพทย์โอภาส พุทธเจริญ รองผู้อำนวยการศูนย์วิจัยโรคเอดส์และโรคติดเชื้อ สภากาชาดไทย ผู้ซึ่งเป็นหนึ่งในผู้เชี่ยวชาญระดับแนวหน้าของประเทศ มาร่วมเปิดมุมมองและให้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับอนาคตของการป้องกันและรักษา HIV ในบริบทของประเทศไทย

ปัจจุบัน ผู้ที่ต้องการป้องกันการติดเชื้อ HIV สามารถใช้ยา PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) ชนิดรับประทานแบบวันละหนึ่งเม็ด ซึ่งมีประสิทธิภาพสูงในการป้องกัน อย่างไรก็ตาม ความท้าทายที่สำคัญคือเรื่องของ "ความสม่ำเสมอในการรับประทานยา" เพื่อแก้ปัญหานี้ นวัตกรรมยาได้ก้าวไปอีกขั้น ด้วยการพัฒนา PrEP ชนิดยาฉีดออกฤทธิ์ระยะยาว (Long-Acting Injectable PrEP) ซึ่งกำลังเข้ามาเปลี่ยนเกมการป้องกัน โดยผู้ใช้ไม่จำเป็นต้องรับประทานยาทุกวันอีกต่อไป แต่เข้ารับการฉีดยาเป็นระยะตามกำหนด (เช่น ทุก 2 เดือน) ซึ่งช่วยเพิ่มความสะดวกและลดโอกาสการลืมยาได้อย่างมาก

แม้ว่านวัตกรรมยาจะมีศักยภาพในการเปลี่ยนแปลง แต่ปัญหาใหญ่ที่ขัดขวางการเข้าถึงของผู้คนทั่วโลกคือ "ราคา" ในหลายประเทศ รวมถึงสหรัฐอเมริกา ยาป้องกันหรือรักษา HIV ชนิดใหม่ๆ โดยเฉพาะยาฉีดออกฤทธิ์ระยะยาว อาจมีราคาสูงถึงหลักล้านบาทต่อปี ใน 2 โดสแรก ทำให้คนจำนวนมากโดยเฉพาะผู้ที่ไม่มีกำลังทรัพย์หรือประกันสุขภาพที่ดี ต้องเผชิญกับอุปสรรคในการเข้าถึงยาที่มีประสิทธิภาพสูงสุด ซึ่งเป็นการตอกย้ำถึงความเหลื่อมล้ำด้านสุขภาพ

ในทางตรงกันข้าม ประเทศไทยกำลังก้าวเดินด้วยความหวัง ด้วยกลไกของระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า และความร่วมมือระหว่างหลายหน่วยงาน ทั้งภาครัฐ ภาคประชาสังคม และผู้ผลิตยา มีหลายหน่วยงานทั้งภาครัฐและเอกชนที่มีแนวทางในการผลิตและจำหน่ายยาในราคาที่เข้าถึงได้ หรือการเจรจาเพื่อให้ยาสำคัญเข้าสู่บัญชียาหลักแห่งชาติ สำหรับโอกาสของผู้ป่วยไทย โชคดีที่ประเทศไทยมีนโยบายที่ให้ความสำคัญกับการดูแลสุขภาพประชาชน ทำให้ผู้ป่วยผู้ที่ติดเชื้อและผู้ที่ต้องการป้องกันด้วย PrEP สามารถเข้าถึงยาที่ดีได้ในอนาคต โดยไม่เป็นภาระทางการเงินที่สูงเกินไป ซึ่งนับเป็นปัจจัยสำคัญที่จะทำให้แผนการยุติปัญหาเอดส์ของประเทศประสบความสำเร็จ

นวัตกรรมยา PrEP ชนิดฉีด และการเข้าถึงยาต้านไวรัสที่ดีอย่างต่อเนื่อง ถือเป็นเครื่องมือที่ทรงพลังที่สุดในการยุติปัญหา HIV/AIDS เป้าหมายสูงสุด คือการทำให้ HIV เป็นเพียงภาวะเรื้อรังที่สามารถจัดการได้ และที่สำคัญคือการทำให้การติดเชื้อใหม่เป็นศูนย์ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง หากประชาชนสามารถเข้าถึงยาป้องกัน (PrEP) และยาที่มีประสิทธิภาพสูงได้อย่างเท่าเทียมกัน ก็จะช่วยลดปริมาณไวรัสในสังคมลงได้ จนถึงจุดที่เรียกว่า "สังคมไร้เชื้อ"